دانشگاه بیرجند، قطب علمی و یکی از قدیمی ترین دانشگاههای شرق کشور، در شهر بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی واقع است. این دانشگاه در ۱۳ خرداد ۱۳۵۴ با تصویب شورای گسترش آموزش عالی به عنوان موسسه آموزش عالی بیرجند و تحت ریاست پروفسور محمدحسن گنجی تاسیس شد و در مهر ماه ۱۳۵۶، با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در رشتههای شیمی، فیزیک و ریاضی، در دانشکده علوم، رسماً فعالیت خود را آغاز نمود. دانشگاه بیرجند درمرکز استان خراسان جنوبی واقع و تنها دانشگاه ملی واقع در سومین استان بزرگ کشور است. این دانشگاه جز پردیس اصلی در بیرجند دارای پردیس اقماری در شهرهای قاین،فردوس ،نهبندان،سربیشه و سرایان میباشد مدرسه شوکتیه نماد آموزش عالی بیرجند و سومین مدرسه سبک جدید کشور بعد دارالفنون تهران و همزمان با رشدیه تبریز به تدریج با تاسیس آموزشکده کشاورزی (سال ۱۳۵۸)، آموزشکده فنی (سال ۱۳۶۷) و دانشکده ادبیات (سال ۱۳۶۸)، موقعیت علمی آن گسترش یافته و در سال ۱۳۶۸ به مجتمع آموزش عالی و در سال ۱۳۷۱ به دانشگاه بیرجند ارتقا یافت.دانشگاه بیرجند درحال حاضر با ۱۲دانشکده و پنج پردیس در شهرستانهای استان به عنوان قطب علمی آموزشی شرق کشور عهده دار ۱۳۰۰۰ دانشجو میباشد.